محیط اطراف ما سرشار از انواع آلودگی و میکروب هاست. این میکروب­ ها به راحتی از محیطی به محیط دیگر منتقل شده و باعث ایجاد انواع بیماری می­ شوند. اگر حواسمان به رعایت نکات بهداشتی نباشد؛ ممکن است با انتقال عوامل بیماری­ زا، باعث شویم خانواده و کسانی که دوستشان داریم دچار مشکل شوند.

دست ­ها در انتقال آلودگی­ های محیطی، نقش بسیار مهمی ایفا می­ کنند و تمیز نگه داشتن آنها برای حفظ سلامتی بسیار مهم است. ساختار پوست دست، به گونه ­ای است که معمولا دو نوع باکتری در آن بیشتر یافت می­ شود:

میکرو ارگانیسم ­های ساکن: این میکروارگانیسم­ ها در پوست تمام آدم ­ها وجود دارند. تجمع آنها در لایه اپیدرم، زیر ناخن ­ها، شکاف ­های پوستی و فولیکول­ های مو، بیشتر است. وظیفه اصلی این میکرو ارگانیسم ­ها، ایجاد مکانیزم دفاعی برای جلوگیری از حمله میکرو ارگانیسم ­های مضرتر است. میکرو ارگانیسم ­های ساکن، معمولا باعث ایجاد عفونت و بیماری نمی­شوند؛ مگر اینکه طی عمل جراحی یا بر اثر زخم­ های عمیق؛ وارد بافت­ ها شوند.

میکرو ارگانیسم ­های گذرا: این میکرو ارگانیسم ­ها بیماری­ زا هستند و در لایه ­های سطحی پوست قرار می­ گیرند. آلودگی­ های محیطی منشا به وجود آمدن این دسته هستند. این میکروارگانیسم­ ها باعث بیماری می­ شوند؛ اما خوشبختانه بر خلاف میکروارگانیسم­ های ساکن به راحتی و با شستن دست ­ها از روی پوست برداشته می­ شوند.

چگونه دست ­های تمیزی داشته باشیم؟

وقتی پوست زخم می ­شود احتمال انتقال باکتری افزایش پیدا می­ کند. به همین خاطر بسیار مهم است که موقع زخم شدن پوست و یا نگهداری از فرد بیماری با این شرایط، بهداشت را کاملا رعایت کنید. از آنجا که دست بیشترین ارتباط را با محیط برقرار می­ کند؛ شستشوی دست­ ها مهم­ترین عامل در جلوگیری از انتقال بیماری ­ها و آلودگی­ هاست. علاوه بر آن، برای تمیز ماندن دست­ ها و رعایت بهداشت، عمل به این چند نکته ضروری است:

• اگر قسمتی از دستتان بریده و یا زخم شده است؛ موقع انجام فعالیت­ های مختلف آن قسمت را با یک روکش ضدآب بپوشانید.
• قبل از شستشوی دست ­ها، تمام جواهرات، حلقه، ساعت و… را از دستتان خارج کنید. اگر نگران گم شدن انگشترتان هستید و یا درآوردن آن برایتان سخت است؛ حداقل مطمئن شوید که ناحیه زیر حلقه کاملا با مایع دستشویی و آب تمیز شود.
• ناخن­ هایتان را کوتاه و تمیز نگه دارید. اگر دست ­هایتان زیاد زخم می­ شوند؛ بهتر است از ناخن مصنوعی و کاشت و… استفاده نکنید.

شستن دست ­ها به طور مرتب، تا حد زیادی به جلوگیری از انتشار میکروب­ ها کمک می­ کند. مخصوصا در برخی مواقع خاص، بسیار مهم است که دست­ هایمان را کامل و دقیق با آب و مایع دستشویی بشوییم تا مشکلی برای ما و عزیزانمان به وجود نیاید:

• قبل، بعد و در حین آماده کردن غذا
• قبل از خوردن غذا
• قبل و بعد از کمک کردن به فردی که دچار اسهال و استفراغ شده است.
• قبل و بعد از درمان و مراقبت از یک زخم یا بریدگی
• بعد از رفتن به توالت
• بعد از تعویض پوشک بچه و یا بردن کودک به توالت
• بعد از تمیز کردن بینی، عطسه و سرفه
• بعد از دست زدن، غذا دادن و یا تمیز کردن حیوانات
• بعد از دست زدن به حیوانات خانگی
• بعد از دست زدن به آشغال­ ها

پنج مرحله برای شستشوی صحیح دست­:

با اینکه شستن دست­ ها کار سختی نیست ولی یکی از موثرترین روش­ ها برای جلوگیری از گسترش بیماری ­ها و میکروب ­ها است. شستن دست­ها می ­تواند مانع اپیدمی شدن بسیاری از بیماری ­ها شود. 

کسانی که در محیط ­هایی مثل بیمارستان و مراکز بهداشتی، مدارس، مهدکودک ­ها و.. کار می­ کنند باید اهمیت بیشتری به این مسئله بدهند؛ چرا که گروه­ های مخاطب آنها افراد حساس هستند و ممکن است به دلیل بی توجهی به بهداشت دست ­ها، دچار مشکلات جدی شوند. برای دریافت اطلاعات بیشتر، مطلب نکات شستن صحیح دست ها را از دست ندهید!

برای اینکه شستن دست­ ها بیشترین نتیجه را داشته باشد؛ بهتر است در هر بار شستن دست­ ها این روش پنج مرحله­ ای را به کار ببندید:

1. دست­ هایتان را با آب گرم  یا سرد خیس کنید؛ شیر آب را ببندید و مایع دستشویی درماکلین را روی دستتان بریزید.
2. دست­ ها را با مالیدن به یکدیگر به کف آغشته کنید. قسمت پشت دست، زیر ناخن­ها و بین انگشت ­ها را کفی کنید.
3. دست­ هایتان را حداقل 20 ثانیه مالش دهید. اگر حوصله ندارید هر بار هنگام شستن دست­ ها تا 20 بشمارید؛ می­توانید آهنگ «تولدت مبارک» را دو بار بخوانید.
4. دست­هایتان را زیر آب کاملا آبکشی کنید.
5. با یک حوله تمیز یا دستگاه خشک­ کننده دست ­ها را کاملا خشک کنید.